Εχαμογέλασες!..

του Γ. Χατζή-Πελλερέν

Η κυανόλευκος παίζει απαλά και υπερήφανος με τον θρασκιάν της Παμβώτιδος επάνω εις το κάστρον, όπου οι Αλήδες και οι Βελήδες σε εσταύρωσαν 500 ολόκληρα χρόνια! Και εγέλασαν τέλος πάντων και τα ιδικά σου χείλη, ω πόλις αγαπητή και πολυβασανισμένη!

Το Μπιζάνι έπεσε! Και ο Ελληνικός στρατός τροπαιοφόρος και λεοντόθυμος εκπορθητής του απόρθητου Μπιζανίου, με τον Υψηλόν και μεγαλοφυά Αρχηγόν του, τον Διάδοχον του απ’ αιώνων ονειροποληθέντος Μεγάλου Ελληνικού θρόνου, από της Αυγής της αγιασμένης πσρελθούσης Πέμπτης, 21ης Φεβρουάριου, σας πατεί, σας κατέχει, δορυάλωτα, κτήμα του πολέμου, έπαθλον αλησμόνητου ανδρείας, τίμιον λάφυρον επικού αγώνος, σας πατεί ελληνικός στρατός, ω φίλτατα Γιάννινα!
Πόλις προσφιλής και πολυπικραμένη, πόλις των πενθών και των δακρύων, πόλις των οδυρμών και των βασάνων, πολυβασανισμένη σκλάβα των δημίων και των Νερώνων, αγνέ καημέ τόσων χιλιάδων διωγμένων και ταξιδεμένων Ηπειρωτών φίλτατα, χρυσά, ωραία Γιάννινα, ο Διάδοχος του ελληνικού θρόνου με τα νικηφόρα χέρια Του, από της 21ης Φεβρουαρίου σας αφήρεσεν από το αιματωμένον μετωπόν σας τον ακάνθινον στέφανον μαρτυρίου πεντακοσίων ετών και ο ελληνικός στρατός σπα από προχθές τας πέδας των βασάνων και των οδυρμών σας!
Ως πόλις προσφιλής και πολυπικραμένη, ποιος να διηγηθεί την χαράν και τον ενθουσιασμόν σου επάνω εις τα μνήματα των νεκρών πατέρων μας, να εξυπνήσουν και αυτοί να χαρούν την αγίαν και ιεράν αυτήν χαράν;

*

Πεντακόσια ολόκληρα χρόνια, πεντακόσια λυπημένα Χριστούγεννα και πεντακόσια θλιβερά Πάσχα Ηπειρώτης δεν εχάρει το ψωμί που έτρωγε και φαρμάκι του εγίνετο το νερόν εις τα χείλη, εφ’ όσον σε έννοιωθεν Σένα, ώ φιλτάτη και κλαμένη πόλις, φαρμακερά να δέησε εις τον Εσταυρωμένον να Σου λυπηθεί τέλος πάντων την αγωνίαν και τον θρήνον! Πεντακόσια ολόκληρα χρόνια δεν έκλεισεν ειρηνικά τα μάτια του κανένας προπάππος μας και κανένας πατέρας μας δεν εχάρει πεντακόσια χρόνια τα παιδιά του … Τώρα ελευθερωμένον και αγαπητόν χώμα εξύπνησε και ανάστησε τους αποθαμένους γονείς μας! Και εις ωραίαν ιεράν και μεγάλην πομπήν οδήγησε, ώ πόλις φιλτάτη, τας ψυχάς των πατέρων μας, με δάκρυα χαράς πλέον εις τα μάτια να φιλήσουν τα χέρια του Υψηλού Ελευθερωτού και να εναγκάλισθούν τον γενναίον ελληνικόν στρατόν Σου!
Η κυανόλευκος παίζει απαλά και υπερήφανος με τον θρασκιάν της Παμβώτιδος επάνω εις το κάστρον, όπου οι Αλήδες και οι Βελήδες σε εσταύρωσαν 500 ολόκληρα χρόνια! Και εγέλασαν τέλος πάντων και τα ιδικά σου χείλη, ω πόλις αγαπητή και πολυβασανισμένη!

*

Από την Αυγήν της 21ης Φεβρουάριου, πόλις σεμνή που έκλαιεν όλος ο ελληνισμός και εθρήνουν οι Ηπειρώται – Γιάννινα ωραία με το αρματωμένον μέτωπον και τους μωλωπισμένους κροτάφους, είσθε ελεύθερα και γελούμενα!
Ο αέρας σας χαμογελάει, ο ουρανός σας απλούται εις γαλανόν αίνον τα σπίτια κοιμούνται πλέον ήσυχα με θύρας ανοικτάς και η καρδιά σας γελάει και υπερηφανεύεται! Εχαμογέλασαν τέλος πάντων και τα δικά σας χείλη!

*

Στρατός ελληνικός, νικητής και ήμερος, λέων εις την μάχην και σεμνή παρθένος μετ’ αυτήν, κραδαίνων αήττητον χθες λόγχην εις το Μπιζάνι και σήμερα ευγενείς και γαντοφορών πολιτισμένος στρατός, περιφερόμενος ευσταλής εις τους δορυαλώτους δρόμους σας εδίωξε και τον τελευταίον βασιβουζούκον και βάνδαλον τούρκον ζαπτιέν, του όποιου πέντε αιώνας τώρα ησθάνθησαν οι πάπποι μας την αγριότητα και του όποιου επί τέσσαρα τώρα έτη από των στηλών τούτων εδιηγήθημεν εις όλον τον πεπολιτισμένον Κόσμον τον βανδαλισμόν και την ωμότητα!
Είσαι ελευθέρα και υπερήφανος δια την Μητέρα Σου Ελλάδα, ω κόρη βασανισθείσα και προσφιλής!
Διότι ο ελληνικός στρατός σου φέρει δύο μεγάλα τρόπαια έπαθλα της αλώσεως Σου – δύο τρόπαια, των όποιων όλοι οι Αιώνες θα ψάλλουν την Δόξαν :
Την νικηφόρον λόγχην και τον γαντοφόρον πολιτισμόν. Εις το Μπιζάνι, ήρως εδίωξε τον Τούρκον δια λόγχης. Εις τα Ιωάννινα, αμνησίκακος, ιπποτικός, γενναιόψυχος, ως αξίζει εις τους ευγενείς και τους γενναίους, ελησμόνησε παν άλλο και ο ακάθεκτος λέων στρατιώτης του Μπιζανίου, ήμερος και αληθείς χριστιανός και γενναιόκαρδος Έλλην επεδείξατο παραδειγματικήν ευγένειαν και συμπάθειαν προς τας μυριάδας των παραδοθέντων Τούρκων αιχμαλώτων!
Και η καρδιά σας γελάει και υπερηφανεύεται, ω πόλις πολυπαθής και φιλτάτη.

*

Είσαι ελευθέρα πλέον!
Αναπνέεις, ζεις, κινείσαι, αισθάνεσαι, ανέστης και συ! Ο Διάδοχος του Ελληνικού θρόνου, δορυάλωτον σε κατέχει. Ο ελληνικός στρατός χαίρεται τους δρόμους Σου !
Και συ, πόλις προσφιλής και φιλτάτη ελευθερωμένη πλέον από τα βασανιστήρια, χαμογελάς εις την κυανόλευκον και η ψυχή Σου τα βράδια, όταν πλέον κοπάσουν αι ζητωκραυγαί και οι ενθουσιασμοί της αγαλλιάσεως σκύβει εις τα μνήματα των νεκρών πατέρων μας και ψιθυρίζει κάτι, που ειμπορεί ν’ αναστήσει και νεκρόν Ηπειρώτην και αποδώσει ζωήν και εις πεθαμένον Γιαννιώτην:
Διάδοχος της Ελλάδος είναι στα Γιάννινα νικητής!
– Ο Ελληνικός στρατός είναι μέσα στα Γιάννινα τροπαιοφόρος!
– Τα Γιάννινα είναι ελεύθερα!
Και οι τάφοι σου ζητωκραυγάζουν κι αυτοί:
– Ζήτω ο Κωνσταντίνος!
– Ζήτω ο Ελληνικός στρατός!

Το κείμενο προέρχεται από την εφ. Ήπειρος και το φύλλο της 3ης Μαρτίου του 1913, το πρώτο που η εφημερίδα κυκλοφόρησε μετά την απελευθέρωση της πόλης . Είναι από το αρχείο του Δημητρίου Σαλαμάγκα και το αναδημοσίευσε τον Φεβρουάριο του 1953 το περ. Ηπειρωτική Εστία. Από εκεί αντλούμε κι εμείς.