Ο Ευθύμιος Γκόσιος γεννήθηκε το 1955 και μέχρι να πάει στο Γυμνάσιο έμενε στην Καστάνιανη Κονίτσης. Η Καστάνιανη ήταν μαστοροχώρι ξακουστό για τους πετράδες της, που για να βγάλουν το ψωμί τους γύριζαν σε τόπους ξένους και να τους ομόρφαιναν (έως μνημείωναν) με την τέχνη τους.
Στο άρτι εκδοθέν βιβλίο Ψωμί με ζάχαρη, ο συγγραφέας πραγματεύεται τα πρώτα χρόνια –και όχι μόνον– της ζωής του στο περίφημο χωριό του πριν η εσωτερική μετανάστευση ξεριζώσει και την δική του οικογένεια από τον τόπο της.
Τις περισσότερες φορές που οι συγγραφείς ανατρέχουν στην παιδική τους ηλικία, είτε την εξωραΐζουν είτε την απαξιώνουν με την αλαζονική σοφία των ενηλίκων.
Δεν είναι όμως η περίπτωση του Ευθύμιου Γκόσιου αυτή. Αυτός κατορθώνει να πάρει αποστάσεις από αυτά τα επιπόλαια φερσίματα, χωρίς όμως να εξαιρέσει τον εαυτό του από την εικόνα που περιγράφει. Και πώς θα μπορούσε άλλωστε να το κάνει αυτό, αφού είναι –με σέβας– μέρος της κι ακροπατά στα ίχνη που ο ίδιος ζωγράφισε στην γη, γράφοντας για μια ηλικία, που τα ψέματα των ενηλίκων δεν έχουν και πολύ πέραση.
Έγραψα παραπάνω ότι «κατορθώνει» να πάρει αποστάσεις από ανάρμοστα φερσίματα και κυριολεκτώ, γιατί αχνοφαίνεται στο κείμενό του ο πειρασμός των προκαταλήψεων της προόδου, χωρίς όμως να υπονομεύουν με την έπαρσή τους την τελική διαπραγμάτευση. Κι ευτυχώς!
Για την αφηγηματική οικονομία του βιβλίου, ας μιλήσουμε άλλη φορά. Το ίδιο και για τις λέξεις της ντοπιολαλιάς που νοστιμίζουν την γραφή, όχι σαν φολκλόρ αλλά ως ανεξάλειπτη κι αναπαλλοτρίωτη προίκα ζωής χαρισάμενης.
Το Ψωμί με ζάχαρη, νομίζω, είναι κάτι περισσότερο από λογοτεχνία. Είναι πρωτίστως «μαρτυρία» – αυτός είναι ο προσδιορισμός που επιλέχθηκε για υπότιτλος. Και είναι ακριβής προσδιορισμός, όχι επειδή έχει κάτι ιδιαίτερο η παιδική ηλικία του συγγραφέα αλλά επειδή έχει κάτι πολύ κοινό για όλα τα παιδιά που ανδρώθηκαν τις δεκαετίες του ’60 και του ’70 στην ελληνική περιφέρεια.
Και γι’ αυτό θαρρώ ότι το βιβλίο δεν αφορά μόνο τους οικείους και τους συντοπίτες του συγγραφέα αλλά όλους μας. Τους μεγαλύτερους γιατί μοιραζόμαστε εμπειρίες και τους μικρότερους για να μάθουν πούθε κρατάει η σκούφια της άσκεπης κεφαλής τους. Πίσω από την αφήγηση ο αναγνώστης μπορεί να διακρίνει πώς γλεντούσαν και πώς πενθούσαν οι άνθρωποι, πώς τρώγαν και πώς πίναν, πώς παντρεύονταν και πώς ξενιτεύονταν πώς ζούσαν και πώς, ενίοτε, αθανατούσαν.
Υπ’ αυτή την οπτική το βιβλίο Ψωμί με ζάχαρη, εκτός από εξόχως χορταστικό, είναι ένα εγχειρίδιο πατριδογνωσίας, για το οποίο ως νεοελληνιστής, ως Ηπειρώτης και ως Έλληνας χρωστώ χάριτες στον συγγραφέα του.
Δείτε το εδώ
Published by