«Είμαι εναντίον της εκτρώσεως»

του Πιέρ Πάολο Παζολίνι

Είμαι υπέρ των οκτώ δημοψηφισμάτων που προτάθηκαν από το ριζοσπαστικό κόμμα και θα ήμουν πρόθυμος να κάνω άμεσα μιαν εκστρατεία για το σκοπό αυτό. Συμμερίζομαι με το ριζοσπαστικό κόμμα την αγωνία της επικύρωσης, την αγωνία να περιβληθούν με το νόμιμο τύπο και να εγκριθούν οι θέσεις του σε ζητήματα υπαρκτά: αυτή είναι η πρώτη αρχή της δημοκρατίας. Εντούτοις, έχω τραυματιστεί από τη νομιμοποίηση των αμβλώσεων, επειδή τη θεωρώ, όπως πολλοί, νομιμοποίηση  δολοφονίας.

Στα όνειρα και στην καθημερινή συμπεριφορά μου – κάτι κοινό για όλους τους ανθρώπους – ζω την προγεννητική ζωή μου, τη χαρούμενη βύθιση μου στα μητρικά νερά: Ξέρω ότι εκεί υπήρχα. Και περιορίζομαι να αναφέρω τούτο μόνο, επειδή έχω πιο επείγοντα πράγματα να πω για την άμβλωση. Ότι η ζωή είναι ιερή είναι προφανές: είναι μια αρχή ισχυρότερη από κάθε αρχή της δημοκρατίας και είναι ανώφελο να το επαναλάβω. Το πρώτο πράγμα που θα ήθελα να πω είναι το εξής: όσον αφορά την άμβλωση, είναι η πρώτη και η μόνη περίπτωση κατά την οποία όλοι οι ριζοσπάστες και οι πιο αγνοί και αυστηροί δημοκράτες επικαλούνται τη Realpolitik και ως εκ τούτου καταφεύγουν στην «κυνική» παραποίηση των πραγματικών δεδομένων και της κοινής λογικής. Αν ισχυρισθούμε ότι αυτοί έθεταν πάντοτε, πάνω απ’ όλα, και μάλλον κατά τρόπον ιδεολογικό (όπως άλλωστε είναι σωστό), το πρόβλημα του ποιες είναι οι «πραγματικές αρχές» τις οποίες πρέπει να υπερασπισθούν, αυτή τη φορά πάντως δεν το έκαναν. Ωστόσο, όπως αυτοί γνωρίζουν καλά, δεν υπάρχει ούτε μια περίπτωση οι «πραγματικές αρχές» να συμπίπτουν με εκείνες που η πλειοψηφία θεωρεί δικαιώματά της. Στο δημοκρατικό πλαίσιο, αγωνιζόμαστε, ασφαλώς για την πλειοψηφία, δηλαδή για τη συμφωνία και συνεργασία με το σύνολο του πολιτισμένου κόσμου, αλλά διαπιστώνουμε ότι η πλειοψηφία, μέσα στην ίδια της την αγιότητα, είναι πάντα λανθασμένη: επειδή ο κονφορμισμός της είναι πάντοτε, από την ίδια τη φύση του, φριχτά καταπιεστικός. Γιατί θεωρώ τις αρχές, στις οποίες οι ριζοσπάστες και οι προοδευτικοί γενικά (κονφορμιστικά) βασίζουν τον αγώνα τους για τη νομιμοποίηση της έκτρωσης, ως μη  «πραγματικές»; Για μια σειρά λόγων χαοτική, τρικυμιώδη και συναρπαστική.

Ξέρω ωστόσο, όπως είπα, ότι η πλειοψηφία, είναι σύμπασα, εμπράκτως, υπέρ της νομιμοποιήσεως της εκτρώσεως (ακόμα και αν ενδεχομένως στην περίπτωση ενός νέου δημοψηφίσματος πολλοί θα ψήφιζαν εναντίον και η συντριπτική νίκη θα ήταν λιγότερο παταγώδης). Η νομιμοποιημένη έκτρωση συνιστά πράγματι – δεν υπάρχει αμφιβολία ως προς αυτό – μια τεράστια διευκόλυνση για την πλειοψηφία. Κυρίως γιατί καθιστά δυνητικά ακόμα πιο άνετη τη συνουσία – το ετεροφυλικό ζευγάρωμα – ως προς την πραγματοποίηση της οποίας  διαφαίνεται ότι δεν υφίστανται πλέον πρακτικά εμπόδια. Αλλά αυτή η ελευθερία της συνουσίας του ζευγαριού έτσι όπως εννοείται από την πλειοψηφία – αυτή η θαυμαστή και γενναιόδωρη υποστήριξή της – από ποιον ήταν σιωπηρά ηθελημένη, σιωπηρά θεσπισμένη και σιωπηρά εισαχθείσα, με τρόπο ανεπίστρεπτο, στις συνήθειές μας; Από τη σκοτεινή εξουσία της κατανάλωσης, από τον νέον φασισμό. Αυτή έχει σφετεριστεί τις ανάγκες για ελευθερία, ας το πούμε έτσι, τις φιλελεύθερες και προοδευτικές ανάγκες και, κάνοντάς τες δικές της, έχει αλλάξει τη φύση τους. Σήμερα η σεξουαλική ελευθερία της πλειονότητας των ανθρώπων είναι στην πραγματικότητα μία συνθήκη, μία υποχρέωση, ένα κοινωνικό καθήκον, ένα κοινωνικό άγχος, ένα ανεξίτηλο χαρακτηριστικό της ποιότητας της ζωής του καταναλωτή. Κοντολογίς, η ψευδής απελευθέρωση και προστασία της ευζωίας, προξένησε μίαν επίσης και ίσως πιο αρρωστημένη ακόμα και βασανιστική δουλεία από αυτήν που υπήρχε κατά τις περιόδους της ανέχειας.  

Στην πραγματικότητα: το πρώτο αποτέλεσμα μιας σεξουαλικής ελευθερίας που «χαρίζεται» από την εξουσία είναι μια πραγματική γενική νεύρωση. Η ευκολία δημιούργησε την εμμονή. Γιατί είναι μια «εισαχθείσα» και επιβληθείσα ευκολία, που απορρέει από το γεγονός ότι η ανοχή της εξουσίας αφορά μόνο στη σεξουαλική ανάγκη που εκφράζεται από τον κονφορμισμό της πλειοψηφίας. Προστατεύει μόνο το ζευγάρι (όχι μόνο, φυσικά, το έγγαμο): και ως εκ τούτου το ζευγάρι κατέληξε να γίνει μία παροξυσμική κατάσταση, αντί να γίνει πρότυπο ελευθερίας και ευτυχίας (όπως θα το ήθελαν οι δημοκρατικές προσδοκίες). Δεύτερον: όλα όσα είναι σεξουαλικά «διαφορετικά» αγνοούνται και απορρίπτονται. Με μια βία ίση με εκείνη των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης (κανείς δεν θυμάται ποτέ, φυσικά, ότι οι σεξουαλικά «διαφορετικοί» κατέληξαν εκεί). Είναι αλήθεια. Βέβαια, η νέα καταναλωτική εξουσία επεκτείνει την ανοχή της και στις μειονότητες. Δεν θα μπορούσαμε ίσως να αποκλείσουμε ότι, αργά ή γρήγορα, θα συζητηθεί και αυτό δημοσίως. Εξάλλου, οι ελίτ είναι πολύ πιο ανεκτικές στις σεξουαλικές μειονότητες από ό, τι στο παρελθόν και σίγουρα ειλικρινά (και για το λόγο ότι αυτό ικανοποιεί σήμερα τις συνειδήσεις τους). Από την άλλη πλευρά, η τεράστια πλειοψηφία (η μάζα: πενήντα εκατομμύρια Ιταλοί) έχει προσλάβει τα σκληρά, βίαια και επαίσχυντα χαρακτηριστικά μιας τέτοιας δυσανεξίας απέναντι στο οντολογικά διαφορετικό, που η ιταλική ιστορία δεν γνώρισε ποτέ. Τα τελευταία χρόνια, ανθρωπολογικά, υπήρξε ένα τεράστιο φαινόμενο αλλοτρίωσης και εκτροπής: ο ιταλικός λαός, μαζί με τη φτώχεια, δεν θέλει πλέον να θυμάται την «πραγματική» ανοχή του: δηλαδή, δεν θέλει πλέον να θυμάται τα δύο φαινόμενα που χαρακτήρισαν ολόκληρη την ιστορία του. Αυτήν την ιστορία που η νέα εξουσία θέλει να αποτελέσει οριστικό παρελθόν. Είναι αυτή η ίδια μάζα (έτοιμη για εκβιασμό, ξυλοδαρμό, λυντσάρισμα των μειονοτήτων) που, με απόφαση της εξουσίας, περνά τώρα πάνω από την παλιά σύμβαση κληρικού–φασισμού και είναι πρόθυμη να δεχτεί τη νομιμοποίηση της άμβλωσης και επομένως την κατάργηση κάθε εμποδίου στη σχέση του καθαγιασμένου ζευγαριού…

(«Είμαι εναντίον της εκτρώσεως», απόσπασμα από ομώνυμο άρθρο του Παζολίνι στην εφημερίδα Corriere della Sera, 19 Ιανουαρίου 1975. Η μετάφραση είναι του Αναστάσιου Θεοφιλογιαννάκου).